آیا می‌دانید که بدون غده تیروئید هم می‌توان زندگی طبیعی داشت؟ در این صورت شاید پرسش دیگر این باشد که برداشتن غده تیروئید اصولا چرا و در چه زمانی ضرورت پیدا می‌کند؟
تصویر زندگی بدون غده تیروئید
دکتر فرامرز کریمیان، جراح عمومی در پاسخ می‌گوید: مهم‌ترین ضرورت برداشتن تیروئید هنگامی است که غده تیروئید دچار سرطان شده باشد. البته در مواردی که حتی احتمال سرطان هم زیاد باشد، تیروئید باید برداشته شود.
در موارد نادری نیز ممکن است اندازه غده تیروئید بسیار بزرگ شود، به طوری که باعث فشار روی راه تنفس یا بلع شود که در این صورت نیز جراحی تیروئید ضرورت پیدا می کند، حتی اگر مساله سرطان مطرح نباشد.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با جام‌جم در ارتباط با این که چگونه می‌توان بدون غده تیروئید به زندگی طبیعی ادامه داد، توضیح می‌دهد: البته به شرط آن که هورمون تیروئید به مقدار کافی مصرف شود. مصرف هورمون تیروئید به مقدار مناسب هیچ عارضه‌ای ندارد و روزانه به صورت قرص استفاده می‌شود. خوشبختانه قرص هورمون تیروئید قیمت پایینی دارد و هزینه زیادی را به بیمار تحمیل نمی‌کند. البته مصرف آن باید حتما با مراقبت و راهنمایی پزشک صورت بگیرد.
جراحی بدخیمی تیروئید به درمان قطعی ختم می‌شود
درمان اصلی بدخیمی یا سرطان تیروئید برداشتن غده تیروئید است و دیگر درمان‌ها فقط نقش مکمل دارد.
دکتر کریمیان در این باره می‌گوید: در موارد بدخیمی، درمان جراحی باید بسرعت انجام شود. خوشبختانه اگر بیمار به موقع عمل شود، احتمال درمان قطعی و ریشه کن شدن سرطان تیروئید وجود دارد؛ ولی اگر درمان با تاخیر صورت گیرد، سرطان تیروئید به احشای مجاور دست‌اندازی کرده، امکان برداشتن کامل غده سرطانی از بین می‌رود. همچنین تاخیر در درمان سرطان تیروئید به دست‌اندازی سلول‌های سرطانی به غدد لنفاوی و دیگر اعضای دوردست نظیر کبد، ریه و استخوان منجر می‌شود.
کم‌کاری، پرکاری وآسیب جدی به غده تیروئید
برخی بیماری‌های تیروئید که نیاز به عمل جراحی دارد، ممکن است همراه با کم‌کاری باشد. به گفته متخصصان، دلیل جراحی در این موارد، بیماری اصلی تیروئید است و نه کم‌کاری آن، اما درمان پرکاری تیروئید مصرف دارو است، ولی در موارد خاص و به تشخیص پزشک، جراحی باید صورت بگیرد.
در پرکاری تیروئید نیز هنگامی که درمان دارویی موثر نیست، جراحی می‌تواند بیماری را ریشه‌کن کند و نیاز به مصرف مداوم دارو را برطرف سازد.
نشانه‌های بدخیمی تیروئید
به گفته دکتر کریمیان، اولین علامت ندول سرطانی تیروئید بزرگ شدن بخشی از غده تیروئید است که بسادگی مشاهده نمی‌شود. به همین دلیل ندول(توده کوچک و گرد) سرطانی تیروئید تا وقتی بزرگ نشود، علامتی ایجاد نمی‌کند و در بیشتر موارد به طور اتفاقی کشف می‌شود، ولی با افزایش اندازه بتدریج علائم فشار روی عناصر حیاتی مجاور نظیر حنجره، راه تنفس، مسیر بلع و رگ‌های بزرگ گردن ایجاد می‌شود که می‌تواند باعث تغییر صدا، تنگی نفس، ایجاد مانع در راه عبور غذا و تورم سر و صورت در اثر فشار روی رگ‌های گردن شود.
آسیب تارهای صوتی همیشه اتفاق نمی‌افتد
اما افراد بسیاری نسبت به آسیب‌های ناشی از جراحی تیروئید به تارهای صوتی نگرانند که دکتر کریمیان در این باره اظهار می‌کند: جراحی تیروئید غالبا عارضه درازمدتی بر جا نمی‌گذارد، اما اگر تمام تیروئید برداشته شود بیمار باید تا پایان عمر هورمون تیروئید مصرف کند. با این حال ممکن است عوارض ناخواسته‌ای در حین جراحی پیش آید که تقریبا همیشه خارج از اراده جراح رخ می‌دهد، چراکه هیچ جراحی به طور عمدی آسیبی به بیمار وارد نمی‌کند. مهم‌ترین آسیب، صدمه به عصب تار صوتی و نیاز به مصرف دائم کلسیم است.
این جراح عمومی تاکید می‌کند: البته آسیب به عصب تار صوتی در هر عمل جراحی تیروئید ممکن است اتفاق بیفتد. با این حال مهارت و تجربه جراح، نقش مهمی در پیشگیری از آسیب به عصب تار صوتی دارد البته در مواردی که تیروئید بسیار بزرگ باشد، دچار سرطان پیشرفته باشد، قبلا عمل شده یا بیمار دچار عود سرطان تیروئید باشد، احتمال آسیب دیدن عصب تار صوتی بیشتر می‌شود.
مراقبت، پس از جراحی
نحوه مراقبت و پیگیری پس از جراحی تیروئید با توجه به بیماری اولیه تیروئید تعیین می‌شود. پس لازم است که پس از عمل، بیمار به صورت منظم برای معاینه و پیگیری به پزشک مراجعه کند. گاهی این مراجعه‌ها باید تا پایان عمر ادامه یابد. مراقبت و پیگیری‌های مختلفی پس از جراحی برداشتن تیروئید به عمل می‌آید که شامل انواع آزمایش‌ها و تصویربرداری است و بیمار باید دستورهای پزشک را دقیقا دنبال و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کند.
پیشگیری از سرطانی شدن تیروئید
به گفته دکتر کریمیان، در موارد مشخصی امکان پیشگیری از بزرگ شدن غده تیروئید وجود دارد. کمبود ید در رژیم غذایی به بزرگ شدن یکپارچه غده تیروئید منجر می‌شود. به این ترتیب مصرف نمک یددار مانع بزرگی غده تیروئید به دلیل کمبود ید می‌شود.
از سوی دیگر تابش اشعه رادیواکتیو به ناحیه گردن می‌تواند به سرطان غده تیروئید منجر شود که معمولا به صورت ندول بروز می‌کند، ولی قرار گرفتن در معرض تابش اشعه رادیواکتیو نیز در شرایط استثنایی رخ می‌دهد.